Hallo,

ik bezit al geruime tijd een Marantz Model 1060 stereo versterker, die mijn vader in de jaren '70 gekocht heeft. De documentatie is gedateerd in 1973.

Het is al een hele tijd zo dat de speakers knallen / dreunen / rommelen als de versterker wordt aangezet. Dat was al zo toen de versterker nog in bezig van mijn vader was. Hij vertelde dat er eens een vonk of lichtflits uit de versterker kwam bij inschakelen, maar omdat "hij bleef werken" is er nooit naar gekeken.

Om dit probleem te omzeilen zet ik de speaker schakelaars eerst uit, dan de versterker aan, en na een minuut zet ik de speakers pas aan. Dan gebeurt er niets met de speakers. Laat ik de speakers aangekoppeld dan bewegen de conussen heel heftig, in de orde van enkele hertzen. Zet ik de speakers te snel aan, dan hoor je een harde tik en zie je de conussen ook even naar voren schieten.

Ik vind het een beetje eng voor mijn speakers om ze aan dit geweld bloot te stellen, en ik vroeg me af of het niet te repareren is. Ik heb daarbij een aantal vragen:

- hadden versterkers in die tijd een inschakelvertraging? En zo ja, hoe ziet dat er uit in het schema?
- de voor- en eindversterker zijn gescheiden, en gekoppeld aan de achterkant met 2 bruggen. Zonder die bruggen is de DC / knal er ook.
- er lijkt een L-R-C filter tussen de eindtrap en de speakers te zitten, op ongeveer deze manier:

eindtrap ---- C 3000uF ----- L (onbekend) met R (2.2 ohm) parallel ----- speakers ----- massa

kan het zijn dat één of beide elko's doorgeslagen is? Ik vraag dan omdat er DC op de speakers lijkt te staan bij het inschakelen.
- kan het zijn dat er iets in de voeding stuk is waardoor er in het begin instabiliteit is dat het rommelen en de DC veroorzaakt? Alleen de voorversterker en toonregeling lijken een gestabiliseerde voeding te hebben, de eindtrap wordt gevoed uit een bruggelijkrichter met een elco.

Als iemand tips heeft waar ik het kan zoeken, zijn die welkom. Als het nodig is kan ik proberen het schema in te scannen, het is iets groter dan A4 dus het zal niet helemaal passen onder mijn scanner.

Remko, zit er een inschakel relais in? Maw komen de speakers vertraagd in, na een klik?
Grote kans dat het relais vuil of ingebrandt is.Deze uitsolderen en de contacten goed schoonmaken.

mvg, Maarten van Dijk.

PS, zijn het eindtrappen met discrete componenten of hybride IC,s?
In het laatste geval de ontkoppel c's vervangen.Bij geen resultaat controleren of de herrie voor de eindtrap er al is; heel goed mogelijk dat het koppelecootje van de voor naar de eindtrap defect is.

Hallo,

ik bezit al geruime tijd een Marantz Model 1060 stereo versterker, die mijn vader in de jaren '70 gekocht heeft. De documentatie is gedateerd in 1973.

Het is al een hele tijd zo dat de speakers knallen / dreunen / rommelen als de versterker wordt aangezet. Dat was al zo toen de versterker nog in bezig van mijn vader was. Hij vertelde dat er eens een vonk of lichtflits uit de versterker kwam bij inschakelen, maar omdat "hij bleef werken" is er nooit naar gekeken.

Om dit probleem te omzeilen zet ik de speaker schakelaars eerst uit, dan de versterker aan, en na een minuut zet ik de speakers pas aan. Dan gebeurt er niets met de speakers. Laat ik de speakers aangekoppeld dan bewegen de conussen heel heftig, in de orde van enkele hertzen. Zet ik de speakers te snel aan, dan hoor je een harde tik en zie je de conussen ook even naar voren schieten.

Ik vind het een beetje eng voor mijn speakers om ze aan dit geweld bloot te stellen, en ik vroeg me af of het niet te repareren is. Ik heb daarbij een aantal vragen:

- hadden versterkers in die tijd een inschakelvertraging? En zo ja, hoe ziet dat er uit in het schema?
- de voor- en eindversterker zijn gescheiden, en gekoppeld aan de achterkant met 2 bruggen. Zonder die bruggen is de DC / knal er ook.
- er lijkt een L-R-C filter tussen de eindtrap en de speakers te zitten, op ongeveer deze manier:

eindtrap ---- C 3000uF ----- L (onbekend) met R (2.2 ohm) parallel ----- speakers ----- massa

kan het zijn dat één of beide elko's doorgeslagen is? Ik vraag dan omdat er DC op de speakers lijkt te staan bij het inschakelen.
- kan het zijn dat er iets in de voeding stuk is waardoor er in het begin instabiliteit is dat het rommelen en de DC veroorzaakt? Alleen de voorversterker en toonregeling lijken een gestabiliseerde voeding te hebben, de eindtrap wordt gevoed uit een bruggelijkrichter met een elco.

Als iemand tips heeft waar ik het kan zoeken, zijn die welkom. Als het nodig is kan ik proberen het schema in te scannen, het is iets groter dan A4 dus het zal niet helemaal passen onder mijn scanner.

Binnen een paar seconden vindt Google een servicemanual, gratis ook nog.
Het L/R/C filter aan de uitgang is een Boucherotnetwerkje, om de luidsprekerimpedantie een beetje ohms te houden bij de hoge frequenties.
De versterker heeft discrete uitgangstrappen en geen luidspreker relais.
Het loskoppeen van pre en main, geeft een indicatie, dat het probleem in de eindtrap zit. Een slechte netschalelaar kan de oorzaak zijn. Over de schakelaar staat een condensator en dat is geen goed idee. De schakelaar moet de condensator iedre keer ontladen bij het inschakelen en dat is op de lange duur toch funest. Is er ook een knal, als je in plaats van de netschakelaar te gebruiken, de netsteker uit het stopcontact trekt?
Ook apparatuur die is aangesloten via de switched mainsoutlet, kan nog voor problemen zorgen. Maak die aansluiting dus ook even los.
eerst analyseren, dan pas de soldeerbout!

Soundman2

Controleer de netschakelaar eens, en verzeker je er van dat de filtercondensatoren daarover in orde zijn. Een vonkende schakelaar kan een knal veroorzaken.
De versterker heeft geen speakerrelais voor zover ik weet, dus tot op zekere hoogte is een inschakelbonk normaal.
Als je het hinderlijk vindt, kan je een simpel schakelingetje met een stevig, goed relais en een timertje maken dat de speakers pas na een paar seconde aan de versterker hangt en tot die tijd de uitgang belast met een dikke weerstand.

Ik heb even getest zonder de netschakelaar te gebruiken. Dat maakt niets uit in elk geval.

Ik moet misschien iets verduidelijken: als ik "gewoon" de versterker inschakel is er niet een felle knal te horen, maar een doffe "bob", waarbij de conussen van de speakers wel flink bewegen. Als ik de versterker inschakel met de speakers uit (daar is een knop voor, main speakers en remote speakers) en dan kort daarna de main speakers aanzet, dan is er een felle tik waarbij de conussen ook eenmalig naar voren schieten. Als ik daarna de speakers wéér uit en aanzet gebeurt er niets, geen tik. Als ik een halve minuut wacht na het inschakelen gebeurt er óók niets.

Ik weet dus niet of beide zaken gerelateerd zijn, en of het misschien niet "de bedoeling" is om de speakers kort na het inschakelen van uit naar in te schakelen. De "bob" baart me wel enige zorgen, maar de onweersbui die er voorheen was is kennelijk wel verdwenen en was misschien te wijten aan vuile contacten van een van de schakelaars (ook de toonregeling is met stappenschakelaars gebouwd).

Het is meer dat ik het verhaal heb gehoord van een lichtflits uit de versterker, en dat ik me afvroeg of er ergens een condensator is geploft. Ik heb de versterker al eens open gemaakt, maar niet alle PCB's zijn makkelijk te bereiken en ik zag het niet zitten om zonder strategie de hele versterker te strippen. Ik heb zo op het oog in elk geval geen geklapte elko's kunnen vinden, maar ze zijn niet allemaal te zien zonder delen echt te demonteren.

Dat Boucherotnetwerkje, dat kan geen gelijkspanning opbouwen die er bij het eerste inschakelmoment dan "ontlaadt"?

De 'bob' kan geen kwaad, dat is de kortstondige oplaadstroom die loopt door het opladen van de uitgangselco's. De stroom neemt relatief langzaam toe, doordat de voedingselco's nog op moeten laden en daardoor de spanning onderuit trekken.
Het kan geen kwaad (ik heb er nog nooit schade door gezien), maar als je het vervelend vindt, kan je een speakerrelais toevoegen met vertraagde opkomst, zoals dit: http://simpleelectronic.com/2010/05/26/simple-speaker-relay-circuit-diagram-1/
(twee maal bouwen voor stereo, neem een degelijk relais en houd rekening met een eventueel afwijkende voedingsspanning!)

Bij het snel inschakelen van de speakers na het inschakelen van de versterker, moeten de uitgangselco's nog opladen terwijl de voedingselco's al opgeladen zijn, en dan is de piekstroom wat scherper.
Dat zou ik proberen te vermijden, gezien felle tikken soms te fel kunnen zijn voor een tweeter.

Een vonk kan optreden in de netschakelaar door gebrekkige vonkblus C's. Die zitten meestal op de schakelaar gemonteerd. Als ze defect zijn, is dat meestal wel zichtbaar.

Ik heb even getest zonder de netschakelaar te gebruiken. Dat maakt niets uit in elk geval.

Ik moet misschien iets verduidelijken: als ik "gewoon" de versterker inschakel is er niet een felle knal te horen, maar een doffe "bob", waarbij de conussen van de speakers wel flink bewegen. Als ik de versterker inschakel met de speakers uit (daar is een knop voor, main speakers en remote speakers) en dan kort daarna de main speakers aanzet, dan is er een felle tik waarbij de conussen ook eenmalig naar voren schieten. Als ik daarna de speakers wéér uit en aanzet gebeurt er niets, geen tik. Als ik een halve minuut wacht na het inschakelen gebeurt er óók niets.

Ik weet dus niet of beide zaken gerelateerd zijn, en of het misschien niet "de bedoeling" is om de speakers kort na het inschakelen van uit naar in te schakelen. De "bob" baart me wel enige zorgen, maar de onweersbui die er voorheen was is kennelijk wel verdwenen en was misschien te wijten aan vuile contacten van een van de schakelaars (ook de toonregeling is met stappenschakelaars gebouwd).

Het is meer dat ik het verhaal heb gehoord van een lichtflits uit de versterker, en dat ik me afvroeg of er ergens een condensator is geploft. Ik heb de versterker al eens open gemaakt, maar niet alle PCB's zijn makkelijk te bereiken en ik zag het niet zitten om zonder strategie de hele versterker te strippen. Ik heb zo op het oog in elk geval geen geklapte elko's kunnen vinden, maar ze zijn niet allemaal te zien zonder delen echt te demonteren.

Dat Boucherotnetwerkje, dat kan geen gelijkspanning opbouwen die er bij het eerste inschakelmoment dan "ontlaadt"?

Waar de meeste versterkers zijn voorzien van een uitgangsrelais, is dat hier niet het geval. Het uitgangsrelais heeft meestal een aantal doelen.
Het zorgt voor een inschakelvertraging van de luidsprekers en beschermt de luidsprekers tegen een eventuele gelijkspanning op de uitgang bij een defect in de eindtrap. Gelijkspanning op de uitgang is vaak dodelijk voor de luidsprekers.
Het is moeilijk na te gaan of de verschijnselen die je waarneemt, niet altijd aanwezig zijn geweest.
Een uitgangsrelais is in jouw versterker niet persé nodig. Doordat er een elco aan de uitgang zit (3000uF), kan er geen gelijkspanning op de uitgang verschijnen en daardoor zullen de luidsprekers bij een defect dan ook niet beschadigd worden.
Veel versterker werken op zowel een positieve als een negatieve voedingsspanning, waarbij het midden van die twee gewoonlijk op bijna nul volt ligt. Als die spanningen gelijktijdig en in even grote mate opkomen en afvallen, zal ook op de uitgang geen spanning komen in de vorm van een hoorbare klik of plof. Om dat helemaal te onderdrukken, laat men de versterker zich eerst helemaal instellen, totdat alle spanningen stabiel zijn. Eventuele spanninngsklikken hoor je niet, doordat de luidsprekers via een vertraagde schakeling en een relais, pas na een tijdje met de versterker worden verbonden.
Bij het uitschakelen van de versterker, valt het relais meteen af, nog voor dat de voedingsspanningen verdwijnen. De luidsprekers zijn dan losgekoppeld, voordat er kliks en andere geluiden op de uitgang verschijnen.
Een heel verhaal.
Jouw versterker heeft geen relais en een enkelvoudige voedingsspanning.Ddat houdt in dat de versterkeruitgang normaal op een potentiaal van 40 volt gelijkspanning staat. Deze gelijkspanning wordt geblokkeerd door de condensator van 3000uF aan de uitgang. Echter tijdens het inschakelen van de versterker zal de uitgang zich instellen op 40 volt. Deze spanningssprong wordt door de uitgangselco doorgegeven aan de luidspreker en dat geeft een plop. De uitgangselco wordt tot 40 volt opgeladen en de laadstroom, die maar kort duurt loopt door de luidsprekers. dat is de plop die je hoort. Bij het uitschakelen vindt het omgekeerde plaats. Bovendien werkt de versterker nog normaal, totdat de voedingsspanning verdwenen is. Stoorsignalen, die eventueel op de ingangen aanwezig zijn, worden ook nog doorgegeven aan de luidsprekers, en dat kan best te keer gaan.
Je zou op het www eens kunnen zoeken naar een inschakelvertraging voor luidsprekers. als externe unit zou je die kunnen voeden uit de switched power outlet achter op de versterker. In dat geval moet eventueel weel op de beide luidsprekeraansluitingen op de versterker een weerstand aangesloten worden van 100 ohm of zo. zou die weerstand niet aanwezig zijn, dan kan de uitgangselco ook niet opladen en dan hoor je toch nog een klik, als de speakers worden ingeschakeld, doordat de elco zich op dat moment oplaadt via de luidsprekers. Die oplaadstroom wordt nu verzorgd door de weerstanden van 100 ohm.
Ik wil best eens op het www zoeken of er kant en klare units zijn.
Zelfbouw kan ook, maar dan moet je thuis zijn in de techniek en ook nog om kunnen gaan met een soldeerbout etc.

Soundman2

Een mogelijke oplossing : Velleman heeft een luidsprekerbeveiliging/inschakelvertraging stereo / bouwkit K4700 ca.20 Euro
http://www.velleman.eu/products/view/?id=9233

Vriendelijke groeten, Armand

Een mogelijke oplossing : Velleman heeft een luidsprekerbeveiliging/inschakelvertraging stereo / bouwkit K4700 ca.20 Euro
http://www.velleman.eu/products/view/?id=9233

Vriendelijke groeten, Armand

Als ik het schema bekijk, laat de snelheid van uitschakelen nog wat te wensen over (te lang). Daar is wel een mouw aan te passen, zodat de relais meteen afvallen als de netspanning verdwijnt.

Soundman2

Bedankt voor alle reacties. Ik ga binnenkort kijken of de C over de netschakelaar nog heel is, moet daar een speciaal veiligheidstype voor toegepast worden?
Ik zal ook eens kijken naar die inschakelvertraging. Het uitschakelen gaat niet met lawaai gepaard, de versterker speelt nog zo'n 10 seconden door als je 'm uitzet. Dat de inschakelvertraging bij uitschakelen niet zo snel is, is dan niet zo erg. Solderen is geen probleem, dat lukt wel.
Ik ben in elk geval blij dat er waarschijnlijk niets raars aan de hand is waardoor ik m'n speakers kan slopen

Is het gelukt om het probleem van het knallen en rommelen in de speakers bij het aanzetten te verhelpen? En waar lag dan het probleem? Dat kan mij helpen om gerichter te zoeken bij mijn receiver Luxman 800. In een van de twee kanalen is dit probleem nu ook ontstaan :(

Hoi,

het probleem is nog niet helemaal weg. Ik heb na mijn laatste bericht alle contacten aan de buitenkant goed schoongemaakt, en verder alle schakelaars aan de voorkant (die zijn mechanisch) flink in en uitgeschakeld. De potmeters van de toonregeling zijn ook met schakelaars uitgevoerd, en de potmeter van de bas maakte in sommige standen slecht contact. De loudness maakte soms ook spontaan contact. Dat probleem is grotendeels weg na het bespelen van de schakelaars, hij doet nu alleen nog "bop" als ik hem aanzet.
Sinds de laatste post hier heeft het nog twee maal geonweerd, dat leek aan de aan/uit schakelaar te liggen. Er zat na de onweersbui ook ineens een ruis in het geluid die onafhankelijk was van het voorversterkergedeelte. Wat ik toen heb gedaan is met mijn duimnagel de aan/uit knop induwen en die dan met een tik weer terug naar buiten laten schieten door mijn nagel weg te trekken. De "klap" die hij daarmee kreeg zorgde na een paar keer dat de ruis en het onweren over waren.
Ik heb vanwege andere projecten die voorrang hadden - en omdat het de primaire hi-fi installatie in huis is - de versterker niet meer opengemaakt sindsdien, omdat het probleem voorlopig over lijkt.

Maar het klinkt in mijn geval als een mechanisch probleem. Of ik moet op de één of andere manier het stof uit de schakelaars zien te krijgen, of het kan zijn dat de C die over de aan/uit schakelaar staat iets raars doet, alhoewel dat raar is want in de aan-stand overbrugt de schakelaar die C.

Deel van het schema van netvoeding met de voeding van het voorversterkergedeelte:

Deel van het schema van de voeding van de eindtrappen (links) en de luidsprekeruitgangen (rechts):

Die oudere versterkers hadden daar gewoon last van dat Blob geluid bij in en uitschakelen.
Daarom heeft men later een inschakelvertraging bedacht.
Deze zijn in alle tot op heden latere versterkers ingebouwd.

Simpel een Relais wat vertraagt inschakelt en direct afvalt bij spanningsloos.
Deze tussen versterker en luidsprekers zetten.
Heb je er geen last meer van.

Verder je schakelaars.
Beter is ze goed te reinigen, desnoods uiteen nemen.
Dat is te doen, rustig en zorgvuldig werken.

Nu is het maar weer tijdelijk deze oplossing en zal met name de Netschakelaar door verder inbranden verslechteren.
Dus zodra er weer wat gekraak en stoor is weet je wat te doen.

Dank voor jullie reacties Remko en Maurice, ik kijk nu pas weer op het forum omdat ik dacht dat een reactie ook wel via de email zou komen. Nee dus, jullie reacties zijn van dezelfde dag.... Ik had intussen moed verzameld om de luxman te gaan losmaken van alle inputapparaten (ik tel er zes). Echter, zo onverwacht de geluiden gekomen waren in dat ene kanaal bij het inschakelen, zodanig dat ik vreesde voor mijn speakers, zo onverwacht bleven ze ineens weer weg. Voorlopig prijs ik mezelf gelukkig, maar als het terugkomt heb ik genoeg tips om aan de slag te gaan.

Lang geleden alweer, de klacht kwam toch weer terug. Zij het een minder harde knal, maar wel een rommelend geluid dat langzaam uitdoofde na het inschakelen van de Luxman 800.
Meteen bij het openmaken zag ik een hele serie zekeringen waar ik mijn eerste aandacht op richtte. En jawel, een 3,2 A zekering die er goed uitzag had een loszittend eind. De betreffende metalen huls viel er meteen af, terwijl de smeltdraad in de zekering nog intakt was.
Een zekering met een loszittende smeltdraad...
De Luxman 800 klinkt weer als een juweeltje.