Van het weekend stopte m'n FM transistorradiootje ...
Veel ruis en een zeer zwakke ontvangst.

Ben met de scoop en multimeter het apparaat ingedoken, en trof een ijzervijlseltje aan bij een trimmer.

Enfin, de radio speelt weer, maar de ontvangst is nog lang niet goed.

Heb het schema van de FM trappen verder bekeken, en ben maar eens begonnen met het meten van DC levels aan de transistoren.

Bij transistor T303 zag ik voor mij iets raars ...

1. De basis stroom wordt d.m.v. een 270 kOhms weerstand (CR309) van de collector afgetapt

2. De collector weerstand is slechts 330 Ohms (CR312)

3. De emitterspanning is gespecificeerd op 0.5 V; gemeten wordt dik 0.8 V (met Fluke 79)

4. Meting met scoop en 1:10 probe laat tussen basis en collector geen versterking zien

A) Om stabiliteitsredenen had ik een spanningsdeler aan de basis verwacht.
Dan is de specificatie van emitterspanning ook reeel.
Zoals het nu is, hangt deze m.i. zeer veel af van de versterkingsfactor van de transistor.

B) Is de verbinding tussen de basis en collector bedoeld als een vorm van terug/tegenkoppeling?
Maar dat kan toch zo niet werken indien de basis laag-impedant wordt aangestuurd via 1 nF??

C) Mijn verwachting is dat de schakeling moet versterken (5 a 6 keer?) ... dit gebeurt niet.

Vraag is nu, waar zit de denkfout?
Waarom is de basisweerstand aan de collector aangesloten?
Moet deze trap inderdaad versterken of is het in de MF /HF gebruikelijke schakeling om impedanties o.i.d. aan te passen?

Alvast bedankt voor de reacties,

Harry

Bias vanuit de collector met een hoogohmige weerstand, zie je wel meer. Binnen de Hfe grenzen kun je daar een waarde bij bepalen. Voor Dc is de collectorweerstand 430 ohm. De transistor zou wel moeten versterken. Is de condensator die de emitter ontkoppelt nog in orde?

Soundman2

Deze schakeling is niet zo bijzonder. Je komt hem in ongeveer alle leerboeken over transistors wel tegen.

De CR309 dient inderdaad voor het verzorgen van de basisstroom. Hij zorgt ook voor tegenkoppeling waardoor de signaalversterking minder afhankelijk is van de stroomversterking van de transistor. Daar is nogal wat spreiding in.

Voor de DC-instelling is de emitterweerstand essentieel. Die zorgt voor gelijkstroomtegenkoppeling maar is met CC318 ontkoppeld voor het signaal.

De lage collectorweerstand zorgt voor juiste aanpassing van de versterkeruitgang aan de ingang van filter F3.

Dat de spanning op de emitter wat hoger is dan verwacht, hoeft geen probleem te zijn. Veel meer is daar niet over te zeggen. Daarvoor zou je ook de basis- en de emitterspanning moeten weten.

Zo met de natte vinger zou ik zeggen dat de basisspanning ongeveer 1,4V moet zijn en de collectorspanning ietsjes onder de 4V. (Dus bij 0,8V op de emitter).

Ik ga nu verder niet aan deze schakeling rekenen, maar dat de spanningsversterking niet groot is, is bij deze instelling ook niet te verwachten. Het gaat er om dat de transistor genoeg wisselstroom in F3 kan pompen. Maar dat je helemaal geen versterking meet, geeft te denken. Is CC318 nog in orde?

petrus bitbyter

Beste Soundman2 en Petrus,

Dat van die emitter ontkoppeling heb ik inmiddels onderzocht.

Omdat de schakeling nogal 'diep' in het apparaat ligt heb ik eerst vanaf de standaard component-zijde een extra emitter ontkoppel C aangebracht. Helaas geen verandering van resultaat.

Toch de print maar eens los genomen om de onderzijde te inspecteren. De transistor eruit gesoldeerd en de chip-weerstanden gemeten. Die bleken OK. Daarna de BF240 (schema BF241), vervangen door een BF422 (die ik had liggen).

Enfin, hij werkt goed, versterkt een paar keer.

Maar ... even later ... weer geen geluid.
Nu zit de speaker vast ... weer een ijzervijlseltje?

Heb de 100-mm conus met een grote slag open neer geduwd totdat hij weer vrij liep. Er zat toch echt iets in ...

Begin het idee te krijgen dat niet de transistor, maar ijzervijlsel o.i.d. de problemen heeft veroorzaakt.

Hij staat nu weer boven m'n werkbank te spelen.

Nu maar hopen dat de speaker vrij blijft lopen, anders wordt het zoeken in Driebergen...

Nogmaals bedankt voor jullie reacties,

Harry.