De Holborn 6100, een stuk Nederlandse computer geschiedenis. (Computertechniek)
Ik wil met deze posting iets meer bekendheid geven aan het merk Holborn computers.
Wie weet is er iemand die hier nog eens wat in herkent of van tegen komt.
Ik heb hier een werkende Holborn machine staan zie deze YouTube film
Hieronder is de restauratie te lezen van deze machine.
Het begon allemaal in een klein bedrijfje in het mooie Enschede...
In eind jaren 70 begin 80 waren er diverse computerbedrijven.
Zo ook in Nederland. Holborn was daar één van.
De computers werden in serie gebouwd. Verschillende modellen kwamen uit.
Hier kun je zien dat het bedrijfje uit zijn jas begon te groeien...
Op de voorgrond zie je een paar terminals staan welke gedemonteerd
werden om vervolgens het binnenwerk in hun eigen machines te gebruiken.
Dit werd gedaan om de markt snel te kunnen bedienen. In latere systemen
zijn hun eigen binnenwerken gebruikt.
Verkoop werd gedaan op beurzen. Je moest je onderscheiden.
Holborn zette in op techniek maar vooral op design en flexibiliteit.
Software op maat was destijds wel een sterk toverwoord.
Maar toen kwam het geweld... IBM walste over alle kleine bedrijven heen
met hun IBM PC. En door een commerciële blunder van Gary Killdal werd
ook het toen gangbare CP/M besturingssysteem uitgefaseerd. Alles werd MS-DOS.
Het voordeel bij de MS-DOS machines was dat de diskettes overal
in elke andere IBM (of compatible) machine te lezen waren.
Met de CP/M diskettes kon je onderling al niets aanvangen
laat staan dat je ze op een IBM kon gebruiken.
En zo belanden er vele machines op de stort.
Maar... Sommige mensen bewaren dan toch zo'n machine. Beschermd in wat
vuilniszakken kwam dit silhouet toch wel duidelijk naar voren.
Dit is de machine geworden na een flinke opknap- /schoonmaakbeurt.
Een blik binnen in de systeemkast. Hier zit het moederbord
in samen met een terminal bord, een SASI (vroege SCSI) interface.
Verder de voeding en het toetsenbord.
Het toetsenbord had last van haperende letters. Het foam dat
onder deze knoppen zit is vergaan. En door dit proces is ook
de geleidende laag van het capacitieve contact aangetast.
Vervangen was de enige oplossing. Na wat experimenteren bleek
de aluminiumtape voor luchtafvoerkanalen een geschikte geleider.
Daar overheen is een laagje scotch magic tape geplakt. Dit had
precies de goede diëlektrische eigenschappen.
Ben Koks had oude rubber muismatten voor mij liggen met de goede dikte.
Het is wat stugger dan foam, maar het zal niet zo snel meer vergaan.
Met een door ben gemaakt gereedschap hebben we daar samen rondjes uit geponst.
Gek genoeg was er nog een onbelangrijk groepje knoppen welke stug dienst
weigerden. Dit was terug te leiden op twee I/O lijnen van een IC.
Wellicht ergens een breuk dacht ik. Tsja, en toen deed het toetsenbord
ineens helemaal niets meer. Na vervanging van een matrix IC werkte hij weer.
En zowaar ook de eerder weigerende knoppen hadden hun staking beëindigd.
Even een blik in de machine zelf. Links achter is een voeding te zien.
Het grote onderste grote bord is het moederbord. Daarop ligt een terminal bord.
Het grijzige printje rechts achter is de SASI interface voor de harddisk.
Het is altijd weer afwachten wanneer de netfilter condensatoren in
de fik gaan. Ik heb er nu maar niet op gewacht en ze gelijk vervangen.
Een blik op het moederbord. Deze heeft alle snelle I/O aan boord.
Dus interfacing naar de Floppy drive, de parallelle poort en
de data afhandeling naar de harddisk interface.
En ja, ook in die tijd ging niet alles in één keer goed.
De vele modificaties op het moederbord tonen dit wel aan
Via een 3 draads seriële verbinding komen we van het moederbord aan op het terminal board.
Dit board is een seriële terminal met dezelfde functionaliteit als zeg een VT100...
Hierop zitten ook nog weer twee seriële poorten. Die data gaat weer
over de seriële verbinding terug naar het moederbord voor verwerking.
En noemde men dit nu "piggy bagging" ?
Een harddisk was heel wat in die tijd! Lang niet alle machines
hadden die luxe. De interface heeft serienummer 14. De computer heeft
serienummer 57. Mag je dan zeggen dat 1 op de 4 machines een HD had?
Een harddisk van 10 of 15MB koste zomaar 3000 gulden. Een doos
diskettes was "maar" 300 gulden. En dat bood dan dezelfde capaciteit.
En dan kan de computer nog niet eens opstarten van harddisk nota bene!
Maar ja, toch een HD interface...
Om de machine even goed schoon te maken moest het scherm er ook even uit.
Dit bleek op zijn beurt ook weer een bijzondere constructie te zijn.
Een ring vastgelijmd op de conus van de beeldbuis. Daarop zit de print geschroefd.
Het masker had iets plakkerigs over zich heen. Na een beste schoonmaakbeurt
was het plakkerige weg. Maar de helft van de lak ook. Dus maar opnieuw spuiten.
vervolg
Zijn we er nou een keer? Nou nee sorry, the story goes on...
Er zit een harddisk interface in de computer toch? Nou in de externe
kast, waar de harddisk in hoort, is een roof gepleegd.
Er zit een floppydrive in, een voeding en een lege bak met
pootjes die ooit printplaten vast hebben gehouden.
De mooie toshiba 8" floppy drive. (ja dat is 20x20cm)
Bij het invoeren van een diskette bleek al snel dat het
lager in het center van de diskette "droog" stond. Na deze
opnieuw van vet te hebben voorzien liep hij weer fluisterstil.
En ja ook deze voeding is voorzien van uiterst ligt ontvlambare types.
Dus ook hier zijn de netfiltercondensatoren van vervangen.
Maar nu, de missende componenten. Ik wist dat bij Hack42 in
Arnhem dezelfde configuratie stond. Na overleg heb ik deze open
mogen maken om te kijken wat ik miste.
En laat dat nou allemaal standaard/ingekocht spul zijn.
- Een voeding, dezelfde zoals in de systeemkast zit.
- een 5.25" volle hoogte MFM harddisk (die had ik nog liggen)
- een Xebec 1410 SASI naar MFM interface
Tof dat het standaard spul is. Maar zo heel standaard was het
nu ook weer niet. Vooral die harddisk interface was knap lastig.
Stom toevallig bleek Ben Koks een sterk gelijkende voeding liggen.
Maarja, niets is wat het lijkt. Hij geeft andere spanningen af.
Er is +5 en +12V nodig. die 5V was aanwezig maar de andere was +15V.
Nu lag die wikkeling bovenop de trafo. Deze heb ik dus relatief
makkelijk aan kunnen passen.
En uiteraard moesten er wat kabels gemaakt worden.
Heel typisch, Holborn gebruikt voor bijna alle bedrading zwart snoer.
Nou, dat doe ik dan ook maar. Alleen het is wel echt oppassen.
5V IC's lusten geen 12V.
Via een oproep op een Amerikaans forum kreeg ik een reactie.
De beste man had voor mij zo'n Xebec harddisk controller.
Die print lag bij hem in de doos om naar de schroot te brengen.
Zelfs voor het verzenden wou hij geen cent hebben.
Maar dat maakte wel mijn missende reeks onderdelen compleet:
Dus uiteindelijk alles in de externe kast gebouwd.
Was het zo makkelijk? nou neeeeeeeeeeee
Dan heb je alles maar je krijgt de HD met geen mogelijkheid aan de gang.
Dit heeft mij echt avonden gekost. De logic analyzer heeft aan de
bus gehangen enz... Niets, helemaal niets...
Via via ben ik uiteindelijk bij de ontwerper terecht gekomen.
Laat hij nou op zolder nog een nieuwere machine hebben staan met
kleinere floppy's. Die machine werkte met dezelfde software.
De beste man had zelf eigenlijk geen idee meer hoe het één en ander werkte.
Uiteindelijk blijkt er op diskettes software en drivers te staan
voor de harddisk. Dit heb ik van 5.25" naar 8" schijven omgezet.
En jawel, daarmee draait het.
Het systeem kan niet starten vanaf de harddisk. Dat hebben ze nooit gekund.
Nu zitten er leuke programma's bij welke de HD specificaties in
zouden moeten kunnen stellen. Maar het lukt niet gek genoeg.
Ik heb een HD in gebruik welke iets groter is maar hetzelfde
aantal koppen gebruikt. Hierdoor is het mogelijk om toch
met die diskettes de machine te gebruiken.
Wellicht komen we er in de toekomt nog een keer uit. Met wat hulp
van ervaren CP/M mensen is het iets duidelijker geworden waar
die programma's hun settings opslaan. Maar het wijzigen van die
instellingen met de hand bied nog geen soelaas.
Groeten, Roland
vervolg
Geweldig verhaal!
Ik kan me o'n bak nog wel herinneren. Ik was zo eind jaren 80 'in dienst' van een eenmanszaakje dat met die 'nieuwe' IBM's in de markt zette. nou ja, 'zette'... de vlag ging uit als we er eentje verkochten! Als ik het me goed herinner rond de 15k (guldens - inclusief BTW), per stuk... Op een instituut kwamen we verschillende dozen tegen. De PET, ik meen van Commodore en deze jongen. Ik heb eigenlijk de naam nooit geweten maar van de foto's weet ik zeker dat deze er ook tussen stond.
E.Eliveld
Respect
Hallo Roland,
Wat een project heb je weer zo goed als afgerond, echt geweldig, wat een kennis en doorzettingsvermogen, respect . Ook je voorgaande projecten waren machtig mooi .
Ik hoop dat je het laatste euvel(tje) er ook nog uit krijgt, bij mij moet je niet wezen mijn kennis niveau ligt onmeetbaar lager dus zul je het toch weer zelf moeten doen .
Succes.
Groeten Willem
De Holborn 6100, een stuk Nederlandse computer geschiedenis.
Roland,
Prachtig resultaat en zeer bedankt voor het gehele verslag.
Met genot gelezen.
Natuurlijk een heleboel uitzoekwerk, opzoeken van materiaal etc.
Resultaat mag er wezen en grootste felicitaties om systeem zo compleet te krijgen.
Over die harddisk,
Was het niet zo dat er ook een stukje staat op de controller van de harddisk zelf?
Misschien dat die het niet snapt en daarom die instellingen niet werken.
Dacht ook dat bv de fabriekaf bad secors op de HD's staat aangegeven en die moeten ook ingeklopt worden en blijven ergens dus bewaard.
Misschien vind je tzt wel volle info over die harddisk.
Edit.
Zit dat lijstje te bekijken en bedenk me dat ik dergelijk herken vanuit mijn verleden stoeien Datapoint 1800 floppen.
Je hebt sectoren, tracks maar ook de ruimte tussen de sectoren, dat is de stap.
Gewone floppen IBM geformateerd pikte de machine ook niet en gaf ook Initalisatie fout daar het format wat op de disk stond de machine niet snapte.
Formateren is niet 100% de schijf leeg maken en opnieuw opzetten maar enkel herschrijven daarvan.
Subtiel verschil.
Wat ik denk is dat je HD op een ander formaat ooit is geformateerd.
Je moet eigenlijk eerst die HD LowLevel formateren.
Daar het reeds al fout gaat bij Initialiseren bij jouw.
De vergelijking met de opgegeven instelling komt niet overeen met wat er nu op de schijf staat.
De Holborn 6100, een stuk Nederlandse computer geschiedenis.
Gewoon een MFM drive dus te hangen aan een oude XT
Low level format HD in een XT.
Dan eens terug hangen en zien of het wel lukt nieuwe instellingen.
En was het niet zo dat uitwisseling van HD op een andere controler het vaak
resulteerde in een niet leesbare HD, een Low level en opnieuw formateren loste dat dan weer op.
Vandaar dat ik MFM drives altijd mét controler bewaarde.
http://en.wikipedia.org/wiki/File:IBM_PC_XT_10_meg_MFM_low_level_format.jpg
Edit:
Ah ha
Hier de Z80 Harddisk software-manual
Lees pagina 5
The Xebec OWL drive zoals de Xebec 1410/1410A - zijn niet Autoinitializing en moeten bij iedere opstart met de hand worden geinitialiseerd.
Er is dan in dit systeem dan een progje gebouwd HINIT voor enkel die Xebec controllers.
Vervolgens pag 7
Set secor size jumer labeld SS op 512 gelabeld als "5"
Set de controller adres en standaard staat deze op 0 -scsi.
Lees verder op pagina 16 over dat initialiseren.
Eerst goed formateren, dan pas de juiste init gebruiken.
Enfin,
misschien zet dit je op het goede spoor.
vervolg
Hoi,Roland.Ik heb grote bewondering voor je durf en doorzettingsvermogen om deze unieke machine weer origineel spelend te maken.Een heel leuk verslag,ondanks dat ik geen computerman ben,heb ik het met plezier gelezen.
Met vr.gr,
Sietze.
vervolg
Hallo E.Eliveld,
Bedankt voor de leuke reactie! Blijkbaar liep de IBM dus
ook nog niet zo hard bij jullie. Maar toch hebben ze gewonnen.
Ik neem aan dat die Holborn die je daar toen tegen kwam
ook hebt afgevoerd richting de eeuwige jachtvelden...
Logisch, zo ging dat...
Toch geinig dat je dan zo iets later terug ziet op een forum
Groeten, Roland
Respect
Hoi Willem,
Bedankt voor de complimenten
Het laatste dingetje komt ook vast nog wel. Er zijn gelukkig
meer liefhebbers, en mensen die CP/M veel beter kennen dan ik...
Technisch werkt het tenminste, en dat vond ik het melden wel waard.
Groeten, Roland
vervolg
Hoi Sietse,
Bedankt voor je reactie! Ik heb er met plezier aan gewerkt.
Tot soms enige ergernis aan toe haha. Goed om te horen dat je het
een leuk verhaal vond. Binnenkort weer iets over buizen, maar dat
komt dan weer op het forum van de buren terecht.
Groeten, Roland
De Holborn 6100, een stuk Nederlandse computer geschiedenis.
Hoi Maurice,
Bedankt voor je reactie en het meedenken. De harddisk is echt
een verhaal apart. Een tipje van de sluier:
In de machine van Hack42 trof ik een RMS 518 harddisk aan. Na wat rondvragen
bleek iemand gelukkig de gegevens te hebben op een Engels forum.
Het is een 15MB harddisk welke 8 koppen heeft en 215 cylinders ('sporen').
Verder is opgegeven dat hij 17 sectoren per cylinder heeft van 512 bytes.
Even rekenen: 17 x 512 = 8704 bytes per cylinder. (Iets meer dan 8KB)
Dat is dus voor één omwenteling op één cylinder met één kop.
We hebben 8 koppen en 215 cylinders. Dus 8 x 215 x 8704 = 14970880 Bytes.
.
.
.
Maarrrrrrrrrrrr... De controller stond ingesteld op 32 sectors van 256 bytes.
Dat is dus anders dan wat men voor de harddisk opgeeft.
Reken even mee 32 x 256 = 8192 bytes per cylinder (Dat is exact 8KB)
Men laat hier dus een stukje van de harddisk onbenut.
Want we hebben 8 koppen en 215 cylinders. Dus 8 x 215 x 8192 = 14090240 Bytes.
Men laat hier dus bijna een hele megabyte liggen. Geheel onbenut!
En in die tijd was elke megabyte toch wel erg kostbaar.
.
.
.
De reden is terug te vinden in de indeling van de diskettes.
De diskettes zijn namelijk ook 8192 bytes (precies 8KB) per cylinder.
Dat is natuurlijk wel heel makkelijk programmeren als je HD hetzelfde
uit te lezen is als je floppy's.
.
.
.
Bij de machine van Hack42 zijn geen originele opstartdiskettes meer aanwezig.
De machine kan zelf niet starten van HD. En de CHS settings staan op
de diskette. Zo ben je flexibel in het toepassen van verschillende HD's.
Alleen als je floppy pleite of defect is ben je zuur.
.
.
.
Bij onderstaande machine kwam een hele boel software mee. Deze machine
heb ik van de ontwerper overgenomen. Er zaten diskettes bij welke
voor harddisk gebruik bleken te zijn. (die vertikken het om te booten
als ze geen HD zien trouwens.)
.
.
.
Deze diskettes zijn aangemaakt voor een 20MB Rodime harddisk. Omdat mijn
schijf iets groter is laat ik een stukje onbenut. Maar ik kan hem
gebruiken als een Rodime van 20MB. Dat werkt uitstekend.
Er zitten format en configuratie utilities bij. Maar helaas laten de
instellingen zich niet aanpassen. Ja éénmalig. En na reboot staan
ze weer keurig terug op de oude waarde. Freek Heite had uitgezocht waar
die settings op de floppy staan. Die heb ik aangepast. Maar ook dan
hoor je hem bij een harddisk met 5 koppen zoeken naar die andere 3.
Dus ergens gaat er iets mis. Vermoedelijk staan die settings op
nog een andere plaats en dienen ze synchroon aangepast te worden.
Dit is de Holborn 6500, de opvolger van de 6100. Hoeveel er
van zijn gemaakt weet ik niet. Het is de enige die ik ooit gezien heb.
Groeten, Roland
De Holborn 6100, een stuk Nederlandse computer geschiedenis.
Roland,
Wat ik nu lees in die manual die ik in de link aangaf is dat nu juist die Xebec 1410 bij elke boot opnieuw ingesteld moet worden.
Dus klopt het dat je die telkens kwijt bent.
Bij die Z80 machine is dan speciaal voor die Xebec een stukje software geschreven omdat de kaart het niet zelf doet.
Betreft indeling.
Zover ik uit diverse documenten en geschiedenis heb begrepen is het natuurlijk een tijd geweest van uitproberen, bedenken en verre nog van standaarden.
Ik heb zelfs 8"floppen die 32 Hardsectored zijn of wel 32 gaatjes.
Dan nog zijn er 8"floppen die het gat niet op 12u hebben maar op ca 1uur.
Dan legio formaten enz.
Ook in de 5,25 tijd zijn er nog diverse formaten geweest.
En bedenk me de 3,5 was ook nog te vinden waar meer op kon dan die 1,4.
De indeling van je harddisk zal mogelijk uit een verleden zijn ontstaan.
Daar is men op verder gegaan.
Als ik begrijp dat je HD het doet behoudens dan bij elke boot opnieuw de boel instellen dan zou dat moeten kloppen met het verhaal rond die 1410.
Mogelijk even zoeken op de schijven of je iets kan vinden om een opstart routine te maken zodat na elke boot middels een progje de boel weer juist wordt geladen.
Blijft een mooi machine.
De Holborn 6100, een stuk Nederlandse computer geschiedenis.
Hoi Maurice,
De machine werkt gewoon goed hoe de machine nu is met harddisk.
Alleen het is inmiddels niet enige machine die ik onder handen zal krijgen.
Er zijn er nog twee welke gereanimeerd moeten worden bij musea.
Bij die machines wil je de originele HD houden, dús moet je de
goede settings kunnen maken.
Bij die Z80 machine is dan speciaal voor die Xebec een stukje software geschreven omdat de kaart het niet zelf doet.
Klopt, de settings + driver voor de harddisk staan op flop. Die worden
inderdaad telkens geladen bij het opstarten. Dat werkt goed.
Wat mis gaat is als ik die settings op flop wil veranderen.
Er zijn vanuit Holborn twee speciale programma's voor de configuratie
van de HD. Die kunnen instellingen aanpassen. Je kunt het zelfs opslaan op flop.
Maar hij blijft zich toch vastbijten in die 'oude' settings. Zelfs als je de
instellingen via een editor direct op de bootdiskette aanpast.
Ik heb ook al diverse firmwares in de controller gehad. Er zijn namelijk
versies die inderdaad één model HD ondersteunen. Andere types hebben een
default waarde die je bij het laden van de driver overschrijft.
Ik wil in elk geval van de andere machines de firmware van de Xebec
controller kopiëren. Maar met 3 verschillende andere versies
blijft het toch hetzelfde.
Dan nog zijn er 8"floppen die het gat niet op 12u hebben maar op ca 1uur.
Klopt! Op (bijna) 12 uur is single sided. op één uur is double sided.
Met twee gaatjes naast elkaar op 12 uur is double sided die je kunt
omdraaien voor in een single sided drive.
Groeten, Roland
De Holborn 6100, een stuk Nederlandse computer geschiedenis.
Dan nog zijn er 8"floppen die het gat niet op 12u hebben maar op ca 1uur.
Klopt! Op (bijna) 12 uur is single sided. op één uur is double sided.
Met twee gaatjes naast elkaar op 12 uur is double sided die je kunt
omdraaien voor in een single sided drive.
Kijk dat had ik dus nog niet gevonden-TANKS!
HD-id
Toch moet dat dan ergens vandaan komen die gegevens.
Ergens wordt dat dan kennelijk uitgelezen en dus jouw instelling overschreven.
In de manual staat dat Jumper W3 aangegeven met SS op 5 moet staan voor 17 tracks en 512 byte.
Dus hardwire setting.
En jumper W1 en W2 moeten geplaatst zijn.
Kan zomaar zijn dat er bv wat met contact dat jumpertje W3 is,
even kijken.
Tevens staat op pagina 30 in deze manual(PDF) toch ook weer
Dat na power-up of Reset de default geladen wordt.
Vervolgens de volgorde
pag 34-pdf_Of wel Pag 31 boek,Hoofdstuk 4.7 "als de default waarde niet correct is dan eerst de juiste configuratie zenden naar de controler voor dat de Drive Diagnostics worden gedaan.