Dag Armand
Ik weet niet of je al gered bent, maar dit artikeltje kwam ik tegen in RADIOBULLETIN.
Er staat niet bij of dit ook opgaat voor 6 volt installaties.
V1 2n1308 is een germaniumtype, maar is misschien ook wel door een ander silitiumtype te vervangen.

SPANNINGSREGELAAR VOOR AUTO’S
P. A. BEEFTINK
De conventionele spanningsregelaar in een auto bestaat uit een relais, waarvan het bewegende deel d.m.v. een veer zodanig “voorgespannen” wordt, dat wanneer de gewenste accuspanning bereikt is, er net geen stroom meer doorgelaten wordt naar de veldwikkeling van de dynamo. Dit komt doordat de spanning dan juist voldoende is om het bewegende deel aan te trekken, waardoor de contacten worden verbroken. Wanneer de accuspanning goed is, staat het relais zodanig dat de contactpunten eigenlijk de hele tijd tegen elkaar staan te “ritselen”; het is dus een stappenregeling en geen continu-regeling. Dit systeem ont aardt in een langzaam inbranden van de contactpunten, zodat na verloop van tijd de regelaar vervangen moet worden en daarbij misschien ook nog wel de accu, wanneer de regelaar voordat hij bezweek al een hele tijd slecht gewerkt had.
Ds bezwaren zijn nu ondervangen door een elektronische regelaar te construeren. Samenvattend heeft deze regelaar de volgende voordelen t.o.v. de conventionele:
1) De regeling is continu;
2) Er treedt geen slijtage op;
3 Hij is goedkoper;
4) Hij geeft geen storing op de autoradio;
5) De gewenste spanning laat zich nauwkeurig en een voudig instellen d.m.v. een potentiometer die eventueel op het dashboard uitgevoerd kan worden.
Wanneer we het schema bezien, dan kunnen we de werking als volgt verklaren: wanneer de spanning over de klemmen + en — zakt, doordat bv. groot licht is aangezet, dan zal de spanning op het lopercontact van R1 evenredig zakken. (Met dalende spanning wordt bedoeld “naar negatief gaan de)”. Wanneer de spanning zo laag is dat de zenerdiode niet geleidt, zal V1 dicht zijn, zodat via de collectorweer stand van V1 stroom gaat in de basis van V2. V2 op zijn beurt stuurt V3 open waardoor er stroom gaat lopen door de veldwikkeling. Hierdoor gaat de dynamo bijladen, zo dat de accuspanning weer stijgt. Deze stijging gaat zo lang door totdat de spanning op het slidercontact van R1 boven de zenerwaarde van de 0AZ204 gaat. De zenerdiode gaat geleiden waardoor V1 in geleiding komt. Als V1 opengaat komt zijn collector-potentiaal vrijwel op —1 V te liggen, waardoor V2 en V3 dichtgaan en de veldwikkeling niet verder bekrachtigd wordt. In de praktijk is het natuurlijk geen open-dicht regeling, maar wordt er een evenwicht bereikt op de ingestelde waarde.
R2 voorziet in een regelbaarheid van de gevoeligheid van de regelaar op spanningsafwijkingen. De combinatie. C1/ R3 zorgt dat het systeem gedempt wordt, zodat de regelaar niet als een bezetene reageert op elk spanningspiekje dat zich op het boordnet manifesteert (vonken trekken van
de dynamoborstels). De hier gegeven waarden van Cl en R3 resulteren in een regelvertraging van ongeveer een halve seconde. Er is natuurlijk enige interactie van de regel- vertraging met de gevoeligheid, maar dit is van ondergeschikt belang.
Het behoeft geen betoog dat de hier toegepaste transistoren niet de enige typen zijn. In principe kan iedere power-, driver en L.F. -transistor gebruikt worden.
De hier beschreven regelaar is uitgeprobeerd op een Renault 16 met uitstekend resultaat. Aan- en uitschakelen van zo’n 300 W aan apparaten had geen invloed op de geregelde spanning; de conditiemeter (accuspanning) bleef keurig staan waar hij stond en de extra ingebouwde laad/ ontlaadmeter kwam telkens na zo’n halve seconde weer op nul te staan. Tot ongeveer 150 W was stationair toerental voldoende.
Het behoeft geen betoog dat de potentiometer R1 van goede kwaliteit moet zijn, evenals R2. Want owee als het contact van de potentiometer op zijn koolbaan niet goed is. In dat geval gaat V1 dicht en V2 en V3 maximaal open. zodat maximaal laden resulteert.
Wanneer dit bij hogere toerentallen van de motor zou voorkomen zou de dynamo V-riem wel eens kunnen breken.
Het is daarom aan te bevelen om voor R1 een geheel ge sloten draadgewonden potmeter te gebruiken en voor R2 een vaste weerstand nadat de gevoeligheid naar wens is in gesteld (6,8 k 0 is een goede waarde). De OA211 dient om de powertransistoren te beschermen tegen spannings pieken die zouden kunnen ontstaan op het moment dat het contact wordt afgezet.
Samenvattend kunnen we stellen dat men op deze manier een goedkope en uitstekende regelaar kan bouwen waar door uw zo dure accu in topconditie wordt gehouden.
Radio Bulletin augustus 1973

Dag Ben,

Origineel laten is inderdaad het beste zeker gezien de stroombegrenzing.
Aangezien een electronische regelaar wel wat voordelen biedt,was ik vooral benieuwd naar het schema van GS12 van Thomsen maar heb dit nog niet kunnen vinden.Was daar misschien voorzien in een stroombegrenzing?

Ik ken dat ontwerp niet, maar gezien de vrij grote hoeveelheid componenten op de print kan dat wel iets meer dan alleen de spanning begrenzen, zou ik zeggen.

De schakeling die ik uitgeprobeerd heb,werkt maar heeft dus inderdaad geen stroombegrenzing.Een zekering van 25 A tussen B+ en de kathode van de vermogensdiode is misschien een optie?

Ik moet je bekennen dat ik daar weinig heil in zie. Stel je rijdt op een druilerige avond, de verlichting is aan en het begint wat harder te regenen. Daarom zet je ook de ruitenwissers aan. Maar dan moet de dynamo harder aan het werk en pats.... weg zekering. Je zet de motor af, vervangt de zekering, start opnieuw, verlichting aan, dan de ruitenwissers.... en raad eens? Juist. Je eindigt met een leeg doosje zekeringen en niet te vergeten met een lege accu.

Ik zou toch eerst eens (laten) kijken of die regelaar niet is te repareren. In dergelijke gevallen kom je met een contactpuntvijltje en een stukje polijstpapier vaak nog een heel eind. Ik heb enkele weken geleden voor een kennis een LUCAS regelaar van een Riley RMA gerepareerd. Gewoon de contacten parallel gevijld, vervolgens gepolijst en het apparaat netjes afgesteld. Die gaat weer jaren mee. BOSCH regelaars zijn i.h.a. wat minder eenvoudig in het gareel te krijgen omdat in die dingen alle verbindingen gepuntlast en geklonken zijn. Maar waar een wil is is een weg. En ze zijn ook nog te koop. Snuffel maar even met Google.

Denk er bij een eventuele reparatie wel aan dat de afstelling moet worden gecontroleerd met gemonteerde metalen kap omdat die kap invloed heeft op het magnetisch veld.

Mvgr,
Armand

--
M.v.g
Ben