Hallo forum lezers,

Vorige week had ik een netspanning probleem waardoor de aardlek schakelaar er uit ging.
Na wat zoeken en dus ook een paar keer dat uitschakelen was de veroorzaker gevonden en kon ik dat probleempje oplossen.

Maar na zo’n actie ga je dus toch nog even alle elektriciteit gebruikers in je huis na.
Stond alles weer aan dat aan moest staan?
Bij de koel-vries kast horde ik wel een tot nu toe onbekend geluid. Geen draaiende motor maar gebrom.

Mijn eerste reactie was dat deze stuk was gegaan door het een paar keer achter elkaar (met tussen pozen van een minuut) defect was gegaan.

Het gaat hier om een koel-vries combinatie voor inbouw van Bosch type KIV34X20 (01)
Het was al laat en uitbouwen van zo’n apparaat is ook relatief veel werk dus maar wachten tot de volgende dag. Gelukkig konden we wel alle spullen overhevelen naar een “reserve koel-vriezer van 20 jaar oud).

Toen de kast uitgebouwd was zag ik een start condensator van 2uF en dat was natuurlijk het verdachte onderdeel.

Na verschillende metingen zoals capaciteit ESR, lek bij hoge spanning moest de condensator eigenlijk wel goed zijn. Maar ja je weet het nooit dus toch maar een nieuwe er in.

En ja hoor het vertrouwde motor geluid was weer terug en het apparaat ging weer koelen.
Maar wat bleek als ik de thermostaat geheel uit schakelde (dan gaat ook de lamp in de koelkast uit) en na 30 seconde weer inschakelde dan kwam dat gebrom weer. En de motor liep dan niet.

Nu zat er ook nog een start relais in sommige noemen dit een slakke relais vanwege zijn form.

Dit is eigenlijk geen relais maar een PTC weerstand met verder wat koper doorverbindingen.
Op het schema is in groen aangegeven wat in dat “relais” zit.

De PTC weerstand heeft in koude toestand een waarde van 25 Ohm. In het principe schema zie je dan de thermostaat twee wikkelingen van de compressor motor inschakelt.

De start wikkeling loopt via de PTC weerstand en zal dus bij opstarten extra stroom trekken en als de weerstand warm geworden is dan zal de startstroom laag worden en blijft er een stroom uit fase lopen via de condensator. Er blijft ook stroom door de PTC lopen en deze blijft dus ook warm.

Dit betekent dus dat als je een stroom onderbreking krijgt en kort daarna komt de netspanning terug dan is de PTC nog warm en start de motor niet.

Is dit erg?

Stel dit gebeurt als je niet thuis bent dan zal in ieder geval de vriezer ontdooien.
Maar ik heb ook wat metingen gedaan:

In bedrijfstoestand gebruikt de gehele kast ongeveer 0,5A. Maar als de motor stil staat dan loopt er door de hoofdwikkeling een stroom van 3A.
Hoe lang kan dit doorgaan zonder schade/brand? Er zit nergens aan de buitenkant op de compressor een extra beveiliging (bijvoorbeeld de bekende Klickson).

Als eerste heb ik de technische dienst gebeld van Bosch maar uiteindelijk kwamen er verhalen over dat de elektronische thermostaat dit probleem oplost. Op mijn vraag waar die elektronische regeling dan zat kreeg ik te horen ergens tussen de zijwand.

Maar als je de draden volgt dan komen die direct uit op de het start relais. Toch heb ik een tijd de koelkast in de foute toestand laten staan (dus met brommen) maar er gebeurde niets. Ook heb ik verschillende andere technische diensten gebeld maar het lijkt er een beetje op dat niemand eigenlijk nog precies weet hoe iets werkt.

Hoewel ik het nog steeds niet echt geloof dat een dergelijk systeem zo gemaakt is, neem ik nu maar aan dat deze werking origineel is. En dat men niet uit gaat van dat toeval dus koelkast loopt , spanning gaat bijvoorbeeld een minuut weg en komt terug.

Met deze kennis durfde ik eigenlijk de koelkast niet meer te gebruiken. Ik heb via een microprocessor een bewakingsschakeling gemaakt. Op het schema zie je in het rode vlak dat daar een onderbreking is gemaakt. Daar zit een opto-koppel tussen en een verbreekcontact van een relais. De MP zelf wordt ook ingeschakeld met de thermostaat.

Op het moment dat de koelkast inschakelt controleert de MP of de inschakelstroom van 3A langer dan 15 sec duurt. Als dat het geval is, dus de ongewenste situatie, dan schakelt de MP het relais in en wacht dan 15 minuten. Daarna valt het relais af en krijg je dus de situatie van een normale start met een afgekoelde PTC weerstand. Het geheel werkt nu al een aantal dagen goed en de kast is weer ingebouwd.

Wie weet hebben jullie ook wat aan dit verhaal (is een keer geen spectrumanalyzer of iets dergelijks) met vriendelijke groet,

Loek

Ik denk dat je iets over het hoofd ziet.
Als een koelkast cq diepvries start na lange stil stand is de druk in het freon circuit overal gelijk dat wil zeggen de compressor kan drukloos aanlopen. Als de compressor net gelopen heeft is er aan de uitgang van de compressor een hoge druk om het gas vloeibaar te maken. Als je de compressor stopt duurt het een minuut of 5 a 10 voor de druk weer weg en kan de compressor weer drukloos aanlopen. Een proffesioneler koelmachine heeft een klep om drukloos aan te lopen, een consumenten apparaat niet. Geeft ook niet want normaal komt dat niet voor snel na stoppen weer starten. Test maar bij een willekeurige koelkast of diepvries om de stekker eruit te trekken terwijl hij draait en terug plaatsen hij zal gaan staan brommen tot de motorklixon hem uitschakelde. Na een tijdje als de klixon weer terugschakelde zal de druk wegzijn en de compressor gewoon starten.

In de motor zit een clixon op de wikkelingen en het duurt echt even voor die uitschakelde als je er over na gaat denken wordt je bang dat klopt maar niet echt terecht..

Dat gedrag na stroomonderbreking had ik ook al geobserveerd bij ouderwetse mechanisch geregelde types. Mijn idee over deze valkuil van het gebruiken van een PTC is precies hetzelfde; het is een ontwerpfoutje dat ze voor lief genomen hebben. Statistisch zal de kans klein genoeg zijn dat het niet tot klachten leidt.

Mooi uitgedacht,

Ik heb meer moeite met je bedachte microprocessor en gevaar daarbij voor
meer storingen dan welke je al had die eens in de 20jaar in huidige org configuratie.

De schade van die paar tientjes bij bedorven waar met kans 1: 50.000 dat toevallig
tijdens je vacantie er een storing is geweest.

Tov een micro met voeding die 24/7 stroom staat te trekken waarbij gevoegelijk
van uitgaande dat de meeste voedingen het na 5 jaar begeven cq de microprocessorbordje.

Soms moet je niet in problemen denken.

Bij vacantie is die koelkast als goed is al 90% leeg van bederfelijke waar.
EN je vriezer tot de nok toe vullen terwijl heden veel supermarkten op 5min lopen is en 6dagen (soms7) open zijn tot 2100uur.

Tel eens op, zit er max €30,00 aan eten in?

Maar gebeurt inderdaad wel vaker dat die PTC schakeling defect raakt.
Dat valt volgens mij gewoon te bestellen.
Via die Witgoed zaken als WWW.RADIOBBB.NL

Hallo snameroc,

Dat van het druk verhaal had ik ook al gehoord. Ook heb ik navraag gedaan over het wel/niet aanwezig zijn van een zogenaamde klixon. Het antwoord daarop was dat deze niet ingebouwd was. Op de motor zitten 3 pennen waarop het start "relais" gemonteerd is. Aan de buitenkant zit geen klixon. Dus deze zou dan zoals jij schrijft aan de binnenkant moeten zitten.

De gemiddelde wachttijd totdat de PTC voldoende is afgekoeld was (gemeten) 15 minuten. Stel er zou een beveiliging in zitten met een klixon zou deze dan pas na 15 minuten weer inschakelen?

Kortom ik weet dat ook niet en eigenlijk heb ik nog niemand gesproken die echt weet hoe het nu zit.

Of ik mu nu wel/niet terecht zorgen maak dat is voor mij nu niet zo belangrijk. Bij twijfel over de veiligheid en dat heb ik, is de oplossing die ik nu gekozen heb perfect.

Bedankt voor je reactie mat vriendelijke groet,

Loek

In de motor zit normaal gesproken een klixon.
Vroeger genoeg van die dingen open gezaagt.
Dat is geen garantie voor nu natuurlijk.
Je staat er van te kijken hoe klein zo een zuigertje is.

Hallo Maurice,

Het ging hier niet om de koelkast van 20 jaar oud maar van de redelijk nieuwe Bosch (6 jaar oud).

Ik ben niet zo angstig voor gebruik microprocessors. Zeker niet als je het ontwerp zelf gemaakt heb. Er is gebruik gemaakt van een eenvoudige ATtiny 2313.
Op lage interne klok frequentie. Een stukje software met veel aandacht voor eventuele foutmogelijkheden.

In bijna alle gevallen zou je niets merken van deze beveiliging als deze defect raakt omdat dan het relais gewoon niet op komt en er dus niets verbroken wordt.

Er is dan bij een defect ook geen beveiliging uiteraard.

De spanning staat alleen op de MP als thermostaat aan is. En de voeding is een standaard uitvoering dus niet geschakeld.

Verder is het geheel uitgebreid getest op gevoeligheid voor stoorpulsen. Op alle onderdelen waar dit kan zijn nog extra voorzieningen met condensatoren aangebracht om de gevoeligheid voor storingen te voorkomen.

Maar je hebt gelijk je brengt ook weer extra onderdelen aan die weer kapot gaan. Ik heb deze extra beveiliging niet aangebracht voor eventueel verlies van etenswaar, maar uitsluitend omdat ik niet kan inschatten wat een situatie van continu 3 A bij 230 V zonder draaiende motor tot gevolg kan hebben.

Bedankt voor je reactie met vriendelijke groet,

Loek

beste Loek,

aangezien je koelkast voor je aardlekprobleem goed werkte en het aardlekprobleem niets met de koelkast vandoen had denk ik ook dat er niets aan de hand is.

zoals snameroc al opmerkte bouwt er zich een drukverschil op tijdens het draaien van de compressor. Als de compressor stil valt duurt het enige minuten voor dit drukverschil weer weg is. Als je tijdens die periode de compressor probeert te starten lukt dat meestal niet. De reden daartoe is dat het aanloopkoppel van een asynchrone eenfazige motor bijzonder zwak is en je hem dus niks in de weg mag leggen.. (tevens is je PTC na 30 seconden nog niet helemaal koud)

Daarom is de thermostaat van een klassieke koelkast zodanig uitgedacht dat als de compressor stil valt deze ook voor min 10 minuten niet meer zal aanslaan. (omgekeerd gebeurt hetzelfde om andere redenen; eens ie draait blijft die minstens een kwartier draaien)

En ook ik ga er vanuit dat er een clixon tussen de windingen verborgen zit, ik ken niet anders...

groeten

Kris

Over de veiligheid hoef je je naar mijn idee niet zoveel zorgen te maken, de motorclixon en waarschijnlijk nog een eenmalige temperatuurzekering waarborgen die naar mijn idee voldoende.

Het verdere probleem zit hem in de bedrijfszekerheid. Als de cyclustijd van de interne clixon langer is dan de afkoeltijd van de PTC, is de bedrijfszekerheid gegarandeerd. Zo niet dan is er een kleine kans dat je thuiskomt en bedorven voedsel aantreft. Die kans is naar mijn inschatting groter naarmate er meer electronica in de koelkast of tussen netaansluiting en koelkast zit, dus ik ben er niet van overtuigd dat dat de oplossing is.

Ik hoop zelf binnenkort eens tijd te maken om de cyclustijd van de clixon te testen.

P.S. Ik lees dat het om een Bosch van 6 jaar oud gaat. Dan zit je al aardig richting het einde van de levensduur (bezuinigingen/constructiefouten). Als hij het begeeft, kun je beter een Italiaan (Electrolux, Whirlpool) kopen of als je toch liever een Duitse hebt dan een Liebherr.

Ik ga er vanuit dat er in de motor een wikkelbeveiliging is in gebouwd, zoals dat in vele motoren tegenwoordig gebeurt. Ik dacht van iets in de orde van 115 graden. De motor zal dus bij een defect wel heet worden , maar de wikkeling loop geen schade op. Moteren die vast zitten of met een defect start relais nog nooit verbrand gezien ook niet nadat ze al dagen stilstaan. De huidige super energie zuinige vrieskasten worden vaak voorzien van een 3 fasen motor gestuurd door een frequentie regelaar.
Groet Jan