De afgelopen weken heb ik een paar berichtjes gestuurd over het energiezuiniger maken van lichte huishoudelijke apparatuur. Dit was erg leuk om te doen en ik ben ook tevreden over de besparingen die ik heb gerealiseerd, meest tegen kosten die binnen een halfjaar zijn terugverdiend. Toch is het niet allemaal fantastisch in energiebespaarland.

In deze aflevering van "Energiebesparen met Gerard" zal ik vertellen over een paar dingen die ik niet, nog niet, of niet helemaal heb gerealiseerd of die mislukt zijn. Dan weten jullie vast, welke dingen je niet meer hoeft te proberen. Of juist wel! Want het is natuurlijk prachtig als iemand weer een stukje verder komt met waar ik gebleven ben.

1. Het Modem Experiabox.
Mijn tien jaar oude Experiabox lag er altijd warmpjes bij, met een continuverbruik van 12W waarvan al 4W in de trafo wanneer onbelast. De trafo bleek 21V wisselspanning af te leveren en ik dacht dat hiervan na gelijkrichten en afvlakken misschien 16V of zo zou overblijven. Dus rap een Switched Mode Power Supply (SMPS) van 16.8V aan 2A besteld.
Maar terwijl de SMPS nog in de post lag, meldde mijn provider me dat ik een nieuw modem gratis zou ontvangen. Dus even later een Experiabox versie 10 neergezet, deze is voorzien van een SMPS van 12V met continuverbruik 9W. Na aankomst van de 16,8V supply, deze geprobeerd op het oude modem maar dat bleek NIET te werken.
Alle ouwe troep is terug naar de provider, maar een vrijwel nieuwe 16,8V SMPS ligt ongebruikt in de kast hier. Voor een ouwe Experiabox kan je die NIET gebruiken.

2. De beltrafo.
Twee jaar geleden heb ik een nieuwe huisbel gekocht en deze transformatorloos aangesloten. Beltrafo's zijn beruchte vampiergebruikers, een continuverbruik van 5W kan makkelijk voorkomen! Gewoon draadje van de knop naar de bel en in de bel een batterij.
Dus meerdere euri per jaar blijven in de zak, helaas is de nieuwe bel ook een dure kostganger. Je zou hopen en verwachten dat er alleen tijdens het aanbellen stroom uit de batterij wordt getrokken. Met die drie keer 1 seconde per week doe je dan tien jaar met een batterijtje! Maar helaas, mijn bel heeft een doorzingfunctie: na het indrukken en loslaten van de belknop riedelt de bel nog even door. Daarvoor is nodig dat de batterij steeds aangesloten blijft aan de electronica, en het constante piepkleine stroompje trekt het 9V blokje in ruim een jaar leeg!
Conclusie: beltrafo weg is een goed idee, maar niet elke batterijbel is een even goeie vervanging.

3. De Grundig 225.
Ik heb gemerkt dat Grundig radio's vaak een hoger vampiergebruik hebben (1,5 tot 2,8W) dan Philips radios (0,4 tot 1,2W). Helaas, de radio met bijna hoogste vampiergebruik is de Grundig Concert Boy 225, met verbruik 2,4W (5 euro per jaar, heeft 30 jaar bij mijn familie aangesloten gestaan!) Helaas speelt juist deze radio ook het slechtst op de SMPS van 9V die ik als alternatief gebruik. Tussen de stations gepiep, bij zwakke stations gekraak en bij sterke stations soms verstemmen.
Conclusie: Philips radio's zijn beter te verzuinigen dan Grundigs, en de Grundig gaat op de plank met ongebruikte radio's.

4. Een SMPS vampier.
De meeste SMPS die ik uit China krijg hebben een nulverbruik van 0,2W of minder. Spec is 150mW. Heel onverwacht zat er eentje bij met een nullastverbruik van 0,7W... Geen idee hoe die zo kan afwijken van z'n verder identieke collega-SMPSs. Maar bruikbaar is deze natuurlijk niet als power supply! Per jaar slobbert hij namelijk een euro extra stroom op, terwijl ik voor 2 euro een volgende SMPS heb.
Dus deze gebruik ik voor tests op de werkbank maar niet om continu aangesloten te laten.
Een SMPS ging na twee weken zonder verdere mededelingen defect, kwam geen electron meer uit, helaas twee euro in mindering te brengen op mijn besparing.

5. "Schijn een lichie op mij", nee niet doen!
Sommige SMPS hebben heel onverwacht een LEDje ingebouwd. Gezellig gezicht, maar zorgt wel voor zo'n 0,3 tot 0,4W extra continuverbruik! Openschroeven en weerstandje lossolderen werkt prima (R7 linksonderaan), goed opletten wat je bestelt nog beter!
Geschikte SMPS voedingen worden in China aangeboden als "Arduino voeding", deze zijn 9V, meestal ongeveer 1A, en hebben een 5,5x2,1 stekkertje met plus op de middenpin. 9V kun je als universele radiovoeding zien, want ook 6V-radio's hebben vaak een netvoeding die 9 of 10V afgeeft.

6. Bench Keukenradiokloktimer.
We hebben een hartstikke leuk radiootje in de keuken, een plat model waarvan je de bovenkant vastschroeft aan de onderkant van je keukenkastje, heel practisch! Deze willen we dus niet kwijt, wel heeft deze een vampiergebruik van 2W terwijl we de klokfunctie niet gebruiken.
De voedingstrafo heeft twee secundaire wikkelingen en op de print wordt dit gelijkgericht tot 5V en 9V voedingen. Waarom onafhankelijke voedingen? Misschien wordt 50Hz gebruikt voor de kloktijdaansturing? Of processor versus radiovoeding? Ik heb twee van deze klokken, een zwarte om te experimenteren en een witte die echt in de keuken hangt. Kijk hier is de print:

Je ziet linksboven de gele draden aangesloten bij ACY en ACY' en onderaan de witte op ACW' en ACW. Bij geel zit een 78L09 en bij wit een 78L05. En ik heb nog niet uitgezocht of de twee voedingen een gemeenschappelijke massa hebben, of ik het kan vervangen door eentje met een aftakking en of het slechter gaat werken als ik de trafo vervang door een SMPS (of 2).